LaSan

Không hiểu sao khi chúng ta đã lớn tuổi, trên đầu hai thứ tóc hoặc đã bạc trắng mái đầu. Chúng ta thường hay hoài niệm về tuổi thơ, về thời còn cắp sách đến trường. Những kỷ niệm thưở ấy chợt nhớ , chợt quên như những vì sao lấp lánh lung linh, khi mờ khi tỏ. Nếu được ai đó kể lại rõ ràng. Chúng vụt sáng trong vùng ký ức của mình. Đôi lúc những kỷ niệm đó làm tôi xúc động đến nghẹn ngào.
Nếu tôi nhớ không lầm thì vào khoảng năm lớp Tám Frere Hoài bắt đầu dạy chúng tôi. Khi ấy Frere chắc khoảng trên dưới ba mươi. Nếu có một hình ảnh rõ ràng thì đó là tấm hình Frere chụp chung với lớp 8 A niên khóa 1971-1972 của chúng tôi. Trong tấm hình tập thể đó Frere đứng phía sau bạn Vũ Việt Tuấn. Đối với tôi khi đó Frere đã gây ấn tượng cho tôi rất nhiều. Dáng người tầm thước, hơi hói, có một chùm tóc quăn loăn xoăn trước trán. Bề ngoài Frere tạo cho chúng tôi đó là một người bản lĩnh, tự tin. Đối với tôi Frere còn là một người đa tài. Hồi đó đa số học sinh chúng ta đều bị ảnh hưởng bởi các phim võ thuật Hong Kong, đầy rẫy những nhân vật người hùng, võ thuật đầy mình, sẵn sàng ra tay nghĩa hiệp cứu nhân độ thế. Khi về trường bản thân Frere Hoài đã là võ sư Taekwondo huyền đai đệ nhị đẳng. Lúc đó phong trào học võ cũng rộ lên trong giới trẻ. Nên Frere cũng mở một lớp dạy võ Taekwondo đặt tại khu nhà để xe, hoàn toàn miễn phí, để học sinh nào có nhu cầu học và rèn luyện thân thể. Trong khi lên lớp dạy, Frere rất nghiêm khắc với chúng tôi. Lúc mới vào dạy đầu niên học. Frere rất vui vẻ, hiền từ. Nhưng khi chúng tôi tưởng Frere dễ dãi, xuề xòa. Nên biếng học hay nói chuyện ồn ào trong lớp. Khi đó học sinh nào có lỗi. Frere bắt nằm dài trên bàn trước cả lớp. Frere đánh thẳng tay mỗi đứa mấy cây rất đau. Tôi không nhớ có bạn nữ nào bị Frere đánh chưa . Lúc nào trong tay Frere cũng có một cây thước gỗ dài chừng một mét bằng gỗ tốt để xử phạt chúng tôi, mà Frere gọi đó là chiếc gậy Môi Sen . Tôi nhớ có một lần vào năm lớp chín có một bạn nghịch phá trong giờ học. Frere rất giận.( Tôi không nhớ rõ là bạn nào, Cũng có bạn nói là người này người kia. Không biết có chính xác không) . Khi đó Frere quên mang theo cây thước gỗ gọi là gậy Môi Sen.  Frere bèn nói với bạn Ngô Giao Kèo là lớp trưởng khi đó. “ Xuống lầu lấy cho Frere một cái roi lên đây “. Bạn Kèo đi đâu đó một lúc mang lên một cây nẹp gỗ khá dày, dài hơn 1 mét. Frere Hoài liền kéo sát hai bàn học lại, gác ngang cây nẹp gỗ. Rồi dùng sống tay chặt “ rầm” một phát, gãy đôi cây nẹp gỗ. Rồi dùng nửa cây nẹp để đánh bạn kia. Lúc đó lũ học trò chúng tôi muốn đứng tim. Mặt tái xanh, tái xám.
Frere Hoài cũng là người có khả năng âm nhạc.Trong giờ Giáo dục công dân , Frere thường dạy cho chúng tôi những bài hát hay hoặc nổi tiếng, Giờ ra chơi Frere thường nhờ một học sinh chép lời bài hát lên bảng. Để sau đó khi vào lớp Frere theo đó mà dạy chúng tôi hát. Tôi có một lần được Frere nhờ viết bài hát trong giờ ra chơi. Hồi dó là một điều vinh dự với lũ chúng tôi. Bài hát Frere Hoài dạy mà tôi nhớ mãi đến bây giờ là bài  “ I wish you a Merry Christmast “  sau gần 40 năm. Tôi tưởng chỉ có mình tôi thuộc. Vậy mà hôm nọ ghé vào nhà bạn Hoàng Văn Bằng chơi. Bạn hát lại nguyên bài bằng tiếng Anh cho tôi nghe.
Khi đó Frere Hoài phụ trách dạy môn Vật Lý. Frere rất chịu khó dạy kết hợp với thí nghiệm thực hành, để chúng tôi hiểu rõ bài hơn. Tôi nhớ khi đó có 1 giờ Vật lý 8 là bài “ Sự giãn nở vì nhiệt của chất lỏng” .Frere đã làm thí nghiệm đơn giản như sau: “ Một bình thủy tinh đựng đầy nước, một nút cao su đậy kín bình thủy tinh, xuyên qua nút cao su là một ống thủy tinh thẳng. Khi nhúng bình thủy tinh vào chậu nước ấm thì mực nước trong ống thủy tinh dâng lên. Khi bỏ bình thủy tinh ra ngoài thì mực nước trong ống tụt xuống. Vì sao ?” Câu trả lời rất đơn giản: “ Khi tiếp xúc với nước ấm, nước trong bình sẽ nóng lên, nở ra. Khi bỏ ra ngoài tiếp xúc với không khí . Nước trong bình sẽ lạnh đi co lại”   Thông qua những thí nghiệm thực hành như vậy. Hầu hết chúng tôi đều hiểu bài một cách dễ dàng.. Frere cũng thường hỏi thêm câu hỏi phụ, hơi khó và sẽ cho điểm 10 nếu chúng tôi trả lời được. Chẳng hạn giờ học trên Frere có câu hỏi phụ là : “ Khi nhúng bình thủy tinh vào nước ấm. Mực nước trong ống thủy tinh lúc đầu không dâng lên mà tụt xuống một chút. Sau đó mới tiếp tục dâng lên. Vì sao ?”   Không bạn nào trong lớp trả lời được câu hỏi này. Tôi cũng có đứng lên trả lời nhưng không đúng. Sau đó Frere giải thích rất là đơn giản “ Khi mới nhúng bình thủy tinh vào nước ấm thì bình thủy tinh tiếp xúc với nước ấm trước, nên nở ra trước. Thể tích trong bình thủy tinh tăng lên nên nước trong bình thủy tinh tụt xuống , làm mực nước trong ống thủy tinh tụt xuống….”  Nên những giờ học của Frere thường rất sinh động. Tôi nhớ mãi không quên.
Frere Hoài cũng có tài kể chuyện rất hay và lôi cuốn. Trong những giờ Giáo dục công dân , Frere thường thông qua những câu chuyện rất thú vị để dạy cho chúng tôi những bài học làm người . Trong giờ GDCD frere cũng thường hay cho chúng tôi lập thành từng nhóm ( hai bàn thành một nhóm) . Tự chọn một đề tài gì đó về cuộc sống. Chẳng hạn  đề tài “Có nên cứu giúp người khi bị tai nạn hay không?” ( Lúc đó có một nhóm lấy đề tài này) . Sau đó cả nhóm bàn luận. Rồi một bạn đại diện cả nhóm lên thuyết trình trước lớp. Có tranh luận, phản biện rất là sôi nổi. Hồi đó nổi bật về thuyết trình có bạn Phạm Xuân Hải. Bạn này có giọng nói rất tốt và có năng khiếu hùng biện trước lớp. Khi đó bạn Nguyễn Kim Chung cũng là người hay phản biện trong những giờ thuyết trình. Sau này lên lớp 10  giờ văn của Frere Hàm cũng có những buổi thuyết trình về các tác phẩm văn học trước lớp. Tôi cũng có một lần đứng trước lớp thuyết trình về đề tài “Những nhân vật du đảng trong truyện của nhà văn Duyên Anh”  . Khi đó tôi rất mê những cuốn truyện này của Duyên Anh. Nên tôi rất tâm đắc và hứng khởi khi thuyết trình trước lớp. Nhưng khi thuyết trình xong Frere Hàm có nói một ý mà tôi nhớ mãi. Nhưng khi lớn lên tôi mới hiểu ra  “ Những nhân vật trong truyện cũa nhà văn Duyên Anh thật ra không phải là những người hùng và lý tưởng như em nghĩ đâu”
Cuộc đời xoay vần. Rồi tôi cũng là một thầy giáo như Frere ngày trước. Tôi nghĩ chắc chắn Frere Hoài cũng có ảnh hưởng ít nhiều đến nghề nghiệp của tôi bây giờ. Hồi đó tôi thường nghĩ thày giáo phải là người đa tài như Frere. Một người tôi hằng kính phục.  Nên khi làm giáo viên tôi cũng cố trau dồi cho mình thêm những kĩ năng mà mình chưa biết. Để học sinh có thể nghĩ về tôi như một người thầy thú vị, biết nhiều như  Frere Hoài ngày trước. Tôi cũng hay kể chuyện cho học sinh, biết đờn hát một chút, biết chơi thể thao khá, cũng hay hỏi những câu hỏi phụ và hứa cho các em điểm 10 nếu các em trả lời được…
Hình như vào năm 1973 ., Frere Hoài đi tu nghiệp bên Châu Âu. Vào năm 1974  một số bạn có liên hệ với  Frere qua thư từ. Như Bạn Ngô Huy Hoàng ( Chi Lăng) biết được địa chỉ của Frere lúc còn ở bên Pháp.
Rồi thời gian sau nữa không có ai biết tin tức gì về Frere Hoài nữa. Nhưng những kỷ niệm đẹp với Frere về những năm tháng đó tại Trường La San đồi chúng tôi không thể nào quên.

Tác giả bài viết : Hoàng Đình Phú