LaSan

     Frère Hiệu Trưởng La san đồi BMT trước 1975,  còn gọi là Frère Chí Hòa .  Thời còn đi học, nếu ai có học giờ Anh văn Frère Hiệu trưởng dạy đều rất sợ Frère, lạ là chưa bao giờ Frère đánh học sinh roi nào cả.  Nhưng ai cũng sợ vì Frère Hiệu trưởng rất nghiêm khắc, tôi cũng chưa bao giờ thấy Frère cười thành tiếng. Hôm nào vui lắm Frère cũng chỉ mỉm cười thôi . Ngày ấy năm lên lớp 11 trường La san đồi chúng tôi hai lớp dồn lại một nên lớp học rất đông, đến nỗi chúng tôi khó thuộc tên hết của nhau, lớp có hai nhóm học hai sinh ngữ chính Anh Văn và Pháp văn.  Chỉ đến giờ học sinh ngữ mới tách riêng còn các môn khác đều học chung vì thiếu thày dạy sinh ngữ.  Nên Frère hiệu trưởng dạy chúng tôi môn Anh Văn, Frère thường kiểm tra cho điểm trực tiếp bằng vấn đáp ,câu Frère hay hỏi chúng tôi luôn là tìm chữ hoặc câu đồng nghĩa hoặc phản nghĩa.  Phương pháp của Frère dậy rất đặc biệt, học một phải biết mười, luôn phải soạn bài trước ở nhà. Giờ học của Frère luôn phải tập trung cao độ. Có một lần thấy lớp học căng thẳng quá Frère đề nghị kể một câu chuyện vui, kể xong chuyện vui nhưng không một ai dám cười. Câu chuyện Frère kể như sau: Trong một buổi nói chyện với các Frère ở dòng với nhau , Frère bề trên kể một câu chuyện vui bằng tiếng Anh.  Khi kể xong các Frère đều cười to rất vui vẻ.  Sau một lát mọi người đã im lặng bỗng thấy có một Frère cười một mình rất to tiếng, ai nấy đều ngạc nhiên nhưng chỉ một lát tất cả mọi người đều hiểu và cùng cười lần thứ hai.  Frère Chí Hòa giải thích: Frère cười sau là Frère dở tiếng anh nên các Frère khác hiều chuyện kể rồi, mãi sau Frère còn lại mới hiểu nên mọi người được dịp cười lần hai. Kể xong câu chuyện chúng tôi nhìn nhau đúng là chuyện vui thật, nhưng không ai dám cười vì đối với chúng tôi chỉ ước sao khi nghe câu chuyện tiếng Anh hiểu được thôi đã tốt lắm rồi , dám đâu cười người hiểu chậm.  Nói vậy để thấy rằng ngay đến khi kể chuyện vui Frère cũng rất nghiêm trong tác phong học tập,luôn tận dụng mọi cơ hội để giáo dục học sinh.  

     Vào độ tuổi của lớp 11 chúng tôi phát triển cuộc sống nội tâm, giảm bớt các môn thể dục, ý thích thường hướng đến các hình thức nghệ thuật như âm nhạc , phim ảnh , thời trang .v.v. Tối hôm ấy vào dịp nghỉ lễ Giáng sinh không biết lớp trưởng Ngô Giao Kèo nói chuyện xin phép với Frère thế nào để chúng tôi được cùng nhau tổ chức một buổi họp mặt vui chơi văn nghệ trong đó có khiêu vũ , hay gọi là “Nhảy Đầm”.  Xã hội lúc bấy giờ hình thức này chưa được chính thức phổ biến chỉ cho sinh hoạt ở những nơi được cho phép,  ví dụ : Vũ trường, các Câu Lạc bộ khiêu vũ .v.v. nghiêm cấm tổ chức tại các tư gia. Chúng tôi tự tổ chức trong lớp học là vi phạm pháp luật. Trong tiết trời se lạnh của mùa đông về trên vùng đất Ban mê, ngày ấy tôi nhớ có bạn Lâm còn gọi là Lâm Tailor,  bạn có khuôn mặt và hình thể như một người phương tây, tuy dáng người to lớn nhưng khi khiêu vũ rất mềm mại và uyển chuyển rất đẹp mắt, bạn là người hăng hái nhất.  Tối Giáng Sinh năm 1974 cuộc vui được tổ chức ngay tại một phòng học trên lầu hai.  Giờ G đã đến, mọi chuyện được thu xếp hầu như hoàn hảo.  Cả lớp tham dự rất đông đủ, cả nam lẫn nữ bàn ghế được xếp chung quanh lớp ở giữa chừa một khoảng trống lớn, ban nhạc gồm Chung Chả Giò đánh trống, Đinh Đức Trung đàn Ghi ta điện, Trần Văn Ba bận rộn nhất vừa đánh đàn, vừa khiêu vũ.  Tôi rất ngạc nhiên khi các bạn tổ chúc rất chuyên nghiệp dù đây là lần đầu tiên lớp có cuộc vui như vậy. Mở đầu Lâm và Ba cùng nhau móc tay vào nhau nhảy một điệu nhảy dân gian vui nhộn có tên sam ba.  Sau đó biểu diễn một điệu nhảy Pasodop rất sinh động .  Lúc ấy cả lớp chúng tôi hầu như chia làm hai phe , phe biết khiêu vũ và phe làm khán giả cổ vũ.  Khi không khí nóng lên trong tiếng nhạc rộn rã,  có một số bạn nữ đã cùng nhau tham gia khiêu vũ cùng các bạn nam các tiết điệu khác nhau rất phong phú.  Nhưng rồi chuyện chẳng vui đã đến. Có một vài bạn trong lớp mê truyện chưởng kháo với nhau Frère Hiệu Trưởng sở hữu công phu môn khinh công vào bậc thường thừa.  Frère luôn đi giày tây, mặc áo dòng nhưng bộ pháp di chuyển rất nhanh nhẹn và êm ái.  Đôi khi Frère đi sát vào bên người chúng tôi mà chẳng nghe một tiếng động nào cả. Lần này cũng vậy chúng tôi rất bất ngờ khi thấy bóng Frère hiệu trưởng bất ngờ đột ngột bước vào lớp ra lệnh tất cả im lặng, giọng Frère hơi lớn tiếng: “ Lớp trưởng đâu rồi? khi báo với Frère tiệc vui văn nghệ tại sao khiêu vũ vậy ?” Ngô Gia Kèo kẻ đứng đầu chịu trận bước ra tay gãi đầu bối rối nói vấp váp chủ yếu là hai chữ dạ thưa, dạ thưa… Cái tài hoạt bát lúc này của Giao Kèo biến đâu mất chỉ thấy hai tay hết gãi đầu đến xoa vào nhau nói lắp bắp mãi chẳng nghe rõ được một câu nào. Mọi người tiu ngỉu các bạn nữ lùi ngồi vào các chiếc ghế trống , Đinh Đức Trung tay vẫn ôm chiếc đàn ghi ta cúi gằm mặt xuống , Chung Chả Giò đút hai cây dùi trống vào túi sau đứng lưng dựa sát tường im lặng , chỉ có Văn Ba lăng xăng đi lại mặt nhìn hướng khác nhưng mắt vẫn liếc trộm về phía Frère . Thấy mọi người khá căng thẳng Frère lắc đầu nhẹ giọng xuống một chút :

   - Frère không đồng ý chuyện này

Lúc này Ngô Gia Kèo bình tĩnh hơn nói

    - Thưa Frère cái này là giải trí nghệ thuật mà Frère

  Đúng lúc cuộc nói chuyện giữa Frère  và Ngô Gia Kèo chưa ngã ngũ.  Bất ngờ kẻ tích cực nhất là Lâm Tailor vòng ra phía sau lưng Frère,  ngồi xuống chiếc ghế tay kéo một chân lên, tay còn lại vờ gãi vào bên hông chiếc giày ngầm ra hiệu với chúng tôi “ Ngứa chân quá”.  Thật ra lúc ấy ai cũng sợ Frère nên nào có ai dám cười đâu.  Tuy nhiên hình như do linh tính Frère bất ngờ liếc quay lại phía sau, Lâm Tailor lúc này tái mặt vội hạ chân xuống,  tay lúc nãy vờ gãi chân bây giờ vội đưa lên vờ gãi đầu.  Frère nghiêm sắc mặt quay lại nhìn thẳng về phía Lâm Tailor. Bấy giờ Võ Ngọc Lâm không còn vờ gãi đầu nữa mà bối rối gãi đầu thực sự. Lâm đã mập mạp để tóc dài nên khi gãi đầu tóc xù ra trông thật buồn cười.  Nhưng lúc này chúng tôi chỉ nhìn nhau im lặng chẳng ai nói được câu nào.  Một lát sau thấy chúng tôi vẻ mặt thất vọng đang háo hức cuộc vui bỗng phải dừng lại,  Frère nhẹ giọng:

 - Các em vui nhưng Frère không đồng ý nam ,nữ vòng tay qua đứng sát nhau quá , Frère rất bất ngờ khi thấy có những học sinh nhất là các bạn nữ ngày thường rất nghiêm trang trong học tập nay lại biết nhảy đầm, một môn nghệ thuật giải trí không dành cho lứa tuổi học sinh.

 Rồi bỗng Frère ra hiệu :

 - Thôi tiếp tục đi,

   Các bạn reo lên vui mừng ai lại vào việc nấy không khí nhẹ nhõm trở lại. Cuộc vui kéo dài đến gần sáng mới kết thúc để lại biết bao kỷ niệm đẹp nơi chúng tôi. Thực ra Frère rất ít khi trực tiếp đứng giảng dạy học sinh.  Cchúng tôi là một số ít những người may mắn được Frère dậy học vì nhiệm vụ chính của Frère vẫn là công tác hiệu trưởng. Sau hơn 44 năm không được gặp Frère trong tim tôi luôn coi ông như một vị cha già đáng kính với ông học hành không có hên xui, kiểm tra luôn tực tiếp, vấn đáp, phương pháp sư phạm luôn lấy học sinh làm trung tâm,  dạy kiến thức đúng mức tiếp thu của học sinh , không cứng nhắc, học phải nỗ lực và nghiêm túc, chơi đùa giải trí ông vẫn có sự thông cảm, linh động lấy sự thương yêu học sinh làm nền tảng cho cách truyền đạt kiến thức. Ôi thật chẳng biết bao giờ tôi mới có dịp đến thăm nơi an nghỉ cuối cùng của ông để đốt lên một nén nhang tri ân, thương tiếc.

                                                                                                       Saigon 14/7/2019

Bạn Võ Ngọc Lâm gặp lại các bạn La san BMT năm 2013

Bạn Lâm đội mũ gặp các bạn La san tại Paris  T 7/2019